a to historia
  • Co wolno Mickiewiczu, to nie tobie, Nitschu

    16.06.2021
    16.06.2021

    Profesor UŁ Jerzy Starnawski przytoczył swego czasu następującą anegdotę o prof. Kazimierzu Nitschu: „Nitsch wywiesił kiedyś ogłoszenie zaczęte słowami: «Ci, co chodzą na moje seminarium...». Znalazł się student, który poprawił «co» na «którzy». Nadszedł Nitsch i dopisał z boku: «Panno Święta, co Jasnej bronisz Częstochowy...». Student polemizujący z profesorem nie pozostał dłużny, dopisał: «Co wolno Mickiewiczu, to nie tobie, Nitschu»”. Kto tak naprawdę miał rację w tym sporze?

  • Postać fantastyczna a fantastyczna postać
    8.10.2016
    8.10.2016
    Mam problem z przydawkami charakteryzującymi oraz klasyfikującymi. Ich różnica w podręcznikowych przykładach jest jasna (brunatny niedźwiedźniedźwiedź brunatny), ale problem pojawia się w nazwach typu królewski dostojnik (a. dostojnik królewski) czy kobiecy podmiot (a. podmiot kobiecy).
    Czy stawianie w takich nazwach przydawek przed rzeczownikiem to błąd? Czy też jest to konieczne wyłącznie wtedy, gdy pozycja przydawki ma wpływ na znaczenie (czeski film a film czeski)?
  • Rzeczowniki rodzaju męskiego z końcówką -a

    29.04.2023
    29.04.2023

    Szanowni Państwo,

    dlaczego słowa zakończone na -ca (np. wykonawca, sprzedawca, wykładowca), a także na -sta (np. polonista, aktywista, aferzysta) są rodzaju męskiego skoro to -a na końcu bardziej by wskazywało na rodzaj żeński. Proszę o odpowiedź.


    Pozdrawiam

  • Monterzy a montaż

    29.05.2021
    29.05.2021

    Szanowni Państwo,

    zauważyłem, że w wyrazach monterzy i montaż są użyte rz i ż. Trudno mi znaleźć cokolwiek na temat tej oboczności, domyślam się zatem, że wyrazy te muszą na gruncie polszczyzny nie być spokrewnione – czy to prawda? Montaż zapewne przyszedł do nas z francuskiego, a monter i monterzy z rosyjskiego монтёр – jest to możliwe? A może bardziej prawdopodobna jest inna historia tych wyrazów?

     Bardzo dziękuję za informację.

    Pozdrawiam

    MG

  • Niekończąca się historia z przyimkiem za
    16.10.2018
    16.10.2018
    Dzień dobry,
    Szanowna Poradnio,
    piszę odnośnie wyrażeń czasu, bo nie jest to dla mnie całkowicie jasne.
    Czy kontekst może modyfikować znaczenie zwrotu za rok, za dzień, jako po tym roku, po tym dniu, za tym rokiem. Nie tylko za rok jako za 365 dni.

    Zwrot kolega jest starszy o dwa lata, a w prawdzie jest mniej bo nie ma dokładnego roku. Czy zwroty w sprawach różnicy wieku odnosić do RÓŻNIC ROKU, ROCZNIKOWO?

    POZDRAWIAM
  • Gdyby historia była dla Śląska łaskawsza…
    10.12.2007
    10.12.2007
    Szanowni Państwo!
    Przepraszam za swoją dociekliwość, ale mam jeszcze jedno pytanie dotyczące dialektu śląskiego. Gdyby historia była dla Śląska łaskawsza i dialekt śląski miałby większy wpływ na formowanie się polszczyzny ogólnej, to co mógłby on do niej wnieść, jak bardzo taki ewentualny wpływ mógłby ją zmienić i czy kształt, a także norma polszczyzny ogólnej różniłyby się wówczas znacznie od stanu obecnego?
    Proszę Państwa o cierpliwość.
    Z poważaniem
    Filip Cerkaski
  • po dziś dzień a w dniu dzisiejszym

    10.12.2022
    10.12.2022

    Czym różni się wyrażenie „po dziś dzień” od wyrażenia „w dniu dzisiejszym”, czy to pierwsze jest poprawne a drugie uznaje się za zło konieczne języka urzędowego?

  • gra – między kim a kim?
    4.05.2015
    4.05.2015
    Czy zwrot: gra między zawodnikiem Kowalskim a zawodnikiem Iksińskim jest poprawny? Czy też powinno się powiedzieć gra zawodnika Kowalskiego i Iksińskiego? A może oba zwroty są poprawne?
  • Językoznawca a poliglota
    31.10.2016
    31.10.2016
    Mam problem językowy dotyczący znaczenia słów językoznawca i poliglota. Usłyszałem bowiem ostatnio, od studentki germanistyki, że to drugie określenie ma dla nich wydźwięk negatywny, gdyż ich wykładowca definiuje poliglotę jako osobę, trywialnie mówiąc, potrafiącą się jedynie dogadać w wielu językach, nieposiadającą wiedzy zakresie gramatycznym. Czy osoba będąca językoznawcą traci miano poligloty, czy też profesor błędnie określa jego definicję?

    Pozdrawiam
    Kamil
  • Zespół Guillaina i Barrégo a. zespół Guillaina-Barrégo
    22.03.2016
    22.03.2016
    Szanowni Państwo,
    czy istnieje reguła dotycząca sposobu zapisywania nazw zespołów chorobowych pochodzących od nazwisk kilku odkrywców? Innymi słowy, który z zapisów jest prawidłowy: zespół Guillaina-Barrégo czy zespół Guillaina i Barrégo? Obie formy spotykam w piśmiennictwie medycznym.

    Z góry bardzo dziękuję i pozdrawiam
    Wojciech Turaj
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego